Bu sahabi, Ebû Ümâme Sümâme b. Üsâl b. en-Nu‘mân el-Hanefîdir. (ö. 12/633)

Sümame, Yemâme’deki Benî Hanîfe kabilesinin iki emîrinden biri olup Hacr (Riyad) şehrinde yaşıyordu. Diğer emîr Hevze el-Hanefî ise Hıdrime’de oturuyordu.

Hz. Peygamber (asm), bu iki emîre 7. yılın Muharreminde (Mayıs 628) Selît b. Amr’ı göndererek kendilerini İslâmiyet’e davet etti. Hevze, Resûl-i Ekrem’in vefatından sonra nübüvvet ve iktidarın kendisine geçmesi şartıyla bu daveti kabul edeceğini bildirdi ve teklifi reddedildi.

Düşmanca bir tavır içinde bulunduğu anlaşılan Sümâme’nin ne cevap verdiği bilinmemekteyse de kabilesinin Mekke’ye yaptığı ticarî seyahatler veya hac ziyaretleri vesilesiyle Resûlullah’la görüşmüş olabileceği belirtilmektedir. Sümâme, umre için Yemâme’den Mekke’ye giderken Necid civarında muhtemelen Muhammed b. Mesleme kumandasında Kuratâ Seriyyesi’ne çıkan askerî birlik tarafından yakalanarak Hz. Peygamber’in huzuruna getirildi. Hz. Peygamber onu üç gün süreyle mescidin direklerinden birine bağlatarak hapsetti ve kendisine iyi davranılmasını emretti. Evinden ona yiyecekler gönderdi ve üç gün boyunca onu İslâmiyet’e davet etti. Fakat Sümâme buna yanaşmadı ve serbest bırakıldığı takdirde istenen fidyeyi vereceğini söyledi.

Üç gün sonra fidyesiz salıverilince gördüğü iyi muameleden dolayı mescidin yakınındaki bir suda yıkanarak Müslüman oldu ve Resûlullah’a biat etti; eskiden kendisine çok düşman olduğunu, fakat o andan itibaren onu çok sevdiğini söyledi. Daha sonra umre yapmak için izin istedi, Resûl-i Ekrem’den İslâmî usule göre umre yapmayı öğrendi ve Mekke’ye telbiye getirerek giren ilk Müslüman oldu.

Onun bu davranışına öfkelenen bazı Kureyşliler kendisini öldürmek istedilerse de diğerleri, ticarî münasebetleri için Kureyş’in Yemâme’ye ihtiyacı bulunduğunu belirterek onun serbest bırakılmasını sağladı.

Sümâme ise, “Ben dinlerin en hayırlısına, Muhammed’in dinine uydum. Bundan sonra o izin verinceye kadar size Yemâme’den bir erzak tanesi bile gelmeyecek” diyerek Kureyşliler’i tehdit etti ve memleketine döndü. (Buhârî, Cihâd, 70; Müslim, Cihâd, 59)

Sümâme, Mekke’ye hububat ve yiyecek sevkine engel olunca Mekkeliler, Hz. Peygamber’e mektup yazarak Mekke’de açlık ve sefaletin hüküm sürdüğünü, Sümâme’yi bundan vazgeçirmesini istediler. Resûl-i Ekrem de Sümâme’ye haber gönderip Mekke’ye erzak ve diğer ihtiyaçların sevkini yeniden başlattı. (İbni Hişam, Sîre 4:288; İstiâb, 1:215)

Sorularla İslamiyet