Umre: Lügatte, mamur bir yeri ziyarete niyet ve azm etmek manasındadır.
Fıkıhçılar lisanında ise; Kabe-i Muazzama’yı ziyaret ve tavaf ile Safa ve Merve arasını say ederek yapılan ibadetin adıdır.
Umre, sünneti müekkededir. Hac şartlarını taşıyan kimseler için vacip olduğunu söyleyen alimlerin sayısı da az değildir.
Belli bir zamanı yoktur. Senenin her mevsiminde yapılabilir. Ancak Arafa ve Kurban bayramının dört gününde yapılması mekruhtur.
Ramazan-ı şerif’te yapılması daha faziletlidir.
Ebu Hureyre (ra) rivayet ediyor. Rasulullah (sav) Efendimiz buyurdular ki :
(( الْعُمْـرَةُ إِلىَ الْعُمْـرَةِ كَفّاَرَةٌ لِماَ بَيْنَهُماَ، وَ الْحَجُّ الْمَبْـرُورُ لَيْسَ لَـهُ جَزاَءٌ إِلاَّ الْجَنَّـةُ.))
"Umre, bir sonraki umre ile arasındakilere kefarettir. İhlasla edâ edilen, riya ve masiyetten uzak bir haccın karşılığı şüphesiz cennettir." (Muttefekun Aleyh)
İbn-i Abbas (ra) rivayet ediyor: Rasulullah (sav) Efendimiz ensar hanımlarından Ümmü Sinan’a buyurdular ki
((فَإِذاَ جاَءَ رَمَضَانُ فاَعْتَمِرِى. فَإِنَّ عُمْرَةً فِيهِ تَعْدِلُ حَجَّةً.))
“Ramazan gelince umre yap ! Onda yapılacak umrenin sevabı hac sevabına müsavidir.” (Müttefekun Aleyh)
UMRE'NİN EDÂ ŞEKLİ:
Umre yapmak için Beytullah’a yönelen, gözünü gönlünü Kabe’nin yanında dinlendirmek, huzura kavuşturmak, hak yolda yepyeni bir azimle dolmak isteyen kardeşimiz! İslâm nûrunun ilk yayılmaya başladığı, nice hatıraların yaşandığı beldelere varma, Allah Rasûlü’nü ziyaret şevki taşıdığınız, bu yolculuk için kalplerinizi hazırladığınız, yumuşattığınız gibi ;
İhrama Girmeden Önce:
* Gerekli vücut temizliğini yapınız. Mümkünse güzel koku sürününüz.
Hanımların diğer zamanlarda olduğu gibi evlerinin haricinde başkaları tarafından hissedilecek kokular sürmelerinde mahzur vardır.
* Sıhhî tedbirlerinizi alınız. İhram yasağına uygun elbiselerinizi giyiniz.
Erkekler giymekte oldukları bütün elbiselerini soyunur, sadece “izar” ve “rida” denilen iki parça örtüye bürünürler.
İzar, bele bağlanan ve belden aşağısını örten parçaya, ridâ ise omuza alınan ve üstü örten parçaya denir.
Bu iki örtünün beyaz, yeni ve temiz olması müstehaptır. Ayrıca azaları belli etmeyecek şekilde kalınca olmalıdır.
Ayaklarına terlik giyerler. Terlik bulamamışlarsa, ayakkabılarını topuklarını örtmeyecek hale getirirler.
Kadınlar elbiselerini çıkartmazlar. Onlar için daima tesettüre en uygun olan, daha münasip olandır. Ancak, hanımlar yüzlerini, arada boşluk kalmayacak şekilde, yüzlerine değen bir şeyle örtmezler.
Ayakkabı, çorap giyerler, eldiven giyebilirler.
İhrama Girerken:
Bu hazırlıklardan sonra, mikat sınırında veya daha önce:
* İhramın sünneti olarak –kerahet vakti değil ise– iki rekat namaz kılınız.
* Namazdan sonra “umre” için niyet ediniz. Bu niyet şöyle yapılır:
اللَّهُمَّ إِنِّى أُرِيدُ الْعُمْـرَةَ لِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ فَيَسِّرْهاَ لِى وَ تَقَبَّلْهاَ مِنِّى. نَوَيْتُ الْعُمْـرَةَ وَ أَحْرَمْتُ بِهاَ ِللهِ تَعـاَلىَ.
“Allah’ım senin rızan için umre edâ etmek istiyorum. Onun edâsını bana kolay kıl ve umremi kabul buyur. Allah rızası için umreye niyet ettim ve ihrama girdim.”
Namaz kıldığınız yerden kalkıp sefere yönelince “Telbiye” getiriniz.
Telbiye :
لَبَّيْكَ اَللَّهُمَّ لَبَّيْكَ. لَبَّيْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ. إِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَكَ وَ الْمُلْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ.
"Lebbeyk Allahümme lebbeyk. Lebbeyke lâ şerîke leke lebbeyk. İnnel hamde ven niğmete leke velmülk lâ şerîke lek.”
“Allah’ım! Senin emr-i celiline her an koşmaya, her an itaata hazırım. Sana ortak yoktur. Emir ve davetine, gönülden ve sadakatle icabet ederim. Şüphesiz ki; hamd de, nimet de sana mahsustur. Mülk senindir. Senin şerikin yoktur.”
İhramdan Sonra:
* Niyet edip telbiye getirince artık ihramlı sayılırsınız. Bu andan itibaren ihram yasaklarına dikkat ediniz.
* Yol boyunca bilhassa tepelere yükseldikçe, vadilere indikçe, yeni bir grupla karşılaştıkça, konaklayıp hareket ettikçe, yeni bir mıntıkaya, şehre gittikçe telbiye getiriniz.
* Telbiyeleri her seferinde üçer defa getirmeyi tercih ediniz. Tekbir, tehlil ve salevat-ı şerife söylemeyi de ihmal etmeyiniz.
Mekke-i Mükerreme’ye Varınca:
* Mekke’ye ulaşınca yeniden kendinize çeki düzen veriniz. Guslediniz veya abdest alınız.
* Beytullah’a doğru telbiye, tekbir ve tehlil ile yöneliniz.
* Bu esnalarda her zamankinden daha fedakarca mü’min kardeşlerinizle yardımlaşınız. Hakkı tavsiyeleşiniz. Onları rencide etmeyiniz.
* Yolculuğun meşakkatleri ve yorgunluk eserleri üzerinizde olsa bile, huysuzluktan ve başkalarıyla cedelleşmekten sakınınız.
* Beytullah’ı ilk görüşe, bedenen ve manen hazırlıklı olunuz. Varınca samimi duygular içinde dua ediniz.
* Tavafa hazırlanınız.
Erkekler ridalarının sağ ucunu, omuz arkasından getirerek sağ koltuklarının altından geçirir, sol omuzun üstünden arkaya sarkıtırlar. Böylece sağ omuz açıkta kalır.
Buna “ıztıbâ” denir ki; arkasında say olan tavafın sünnetidir. Ve tavaf boyunca devam eder. Tavafı bitirince omuzunuzu örtünüz. Omuz açık namaz kılmak mekruhtur.
* Sonra tavaf için “Hacerü'l-Esved”in bulunduğu köşeye yöneliniz.
* Yapacağınız bu tavaf “umre tavafı”dır. Niyet ediniz ve Hacerü’l-Esved’i istilâm ile tavafa başlayınız.
İstîlâm: Hacerü’l-Esved’e el dokunmak demektir. Uzaktan işaret de onun yerini alır. İki eli, iç kısmı Hacerü'l-Esved'e dönük olarak kaldırarak ve “Bismillahi Allahu Ekber” diyerek yapılır.
Tavaf 7 şavttır. Her şavt, Hacerü’l-Esved’de başlar ve Hacerü’l-Esved’de biter.
Tavafın ilk üç şavtında “remel” yapınız.
Remel: Kısa adımlarla, hafif koşar vaziyette omuzları silkeleyerek, çalımlıca yürümektir. Hanımlar remel yapmazlar.
* Tavafı bitirince iki rekat tavaf namazı kılınız. Bu namaz vacibtir. Kerahet vaktinde iseniz sonraya bırakarak kamil bir vakitte eda ediniz.
* Sonra bol bol zemzem içiniz ve bedeninize dökünüz.
* Safâ’ya yönelirken Hacerü'l-Esved’e geliniz ve istilam ederek ayrılınız. Sünnettendir.
Tekbir, tehlil getiriniz hamdediniz, salavât getiriniz.
* Safâ’ya varınız. Yapacağınız sa'y “umre sa'yı”dır. Bu niyetle sa'y ediniz.
* İki yeşil direk arasında “hervele” yapınız.
Hervele: Süratlice koşunun adıdır. Remelden farklıdır, ondan daha hızlıdır. Ancak müslümanın vakarını zedeleyecek şekilde var güçle koşmamalıdır.
Hervele sa’yın her şavtının sünnetidir. Hanımlar hervele yapmazlar.
Sa’y 7 şavttır. Safâ’dan başlayıp, Merve’de biten yürüyüş bir şavttır. Merve’den Safâ’ya dönüş ikinci şavttır. Böylece devam eden sa’y, Safâ’dan başlamış, Merve’de bitmiş olur.
Başka bir deyişle sa'y, Safâ’dan Merve’ye 4 gidiş, Merve’den Safâ’ya 3 dönüş olmak üzere 7 şavttır.
*Sa’ydan sonra saçınızı traş edip ihramdan çıkınız. Böylece Umreniz tamamlanmış olur.
Saç traşı iki türlü olur:
Halk: Saçın tamamını dipten traş etmektir. Bu daha efdaldir.
Taksir: Başın üçte biri veya dörtte birinden “ünmüle miktarı” (parmağın üç boğumundan en uçtakinin uzunluğunda) kesmektir.
Başın bir tarafını usturaya vurup öbür yanlarını bırakmak, sadece kahkül bırakmak gibi müslüman vakarını zedeleyici tarzdaki traşlar mekruhtur.
Saçlarının uzunluğu “ünmüle” miktarından küçük olanlar taksir yapamazlar, halk yapmak zorundadırlar. Hanımlar sadece taksir yaparlar. Halk yapmaları tahrimen mekruh görülmüştür.
Traş olduğunuz andan itibaren bütün ihram yasakları kalkmıştır. Umreniz tamamlanmıştır. Mekke’de bir Mekkeli gibi dolaşır, nafile tavaf yapar, ibadet ve duâlarla vaktinizi değerlendirebilirsiniz. Uzak diyardan gelen kimse için Beytullah’ın huzurunda sık bulunma imkânı kolay değildir. İçinde bulunduğu anların kıymetini bilip, hakkını eda etme, gerçek bir nimettir.
Mekkeli veya Mekkeli hükmünde olanların umre için mikat yeri harem hudutlarının dışıdır. Mekke harem hududu dışına çıkarak yeni umreler yapabilirsiniz.
Harem hududu dışından ihrama girmek için "Ten'im" veya "Ci'râne"yi tercih etmeniz daha efdaldir. Zira Ten'im, Rasûlullah'ın (sav) emriyle Âişe Vâlidemizin ihrama girdiği yerdir.
Ci'râne ise Rasûlullah (sav) Efendimiz'in Huneyn Gazvesi ve Tâif Seferinin arkasından kendilerinin ihrama girdiği mekandır.
Efdaliyet olmamakla beraber başka "hıll" noktalarından da ihrama girilir. Arafat, Hudeybiye, Cidde gibi
KAYNAK: Dr. M.Şerafeddin KALAY / Umre Rehberi
